اثر آرایش تمرین بر اکتساب، یادداری و انتقال برنامه حرکتی تعمیم یافته

زمینه و هدف: عوامل متعددی بر یادگیری مهارت های حرکتی تاثیرگذار است. یکی از این عوامل، نحوه آرایش تمرین است که می تواند باعث ثبات و توسعه برنامه حرکتی تعمیم یافته و پارامتریزه کردن حرکات شود. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر روش های مختلف تمرین بر یادگیری و انتقال برنامه حرکتی تعمیم یافته و پارامتر زمان در یک تکلیف زنجیره ای انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع تجربی و جامعه پژوهش شامل دانشجویان پسر راست دست دانشگاه شهید باهنر کرمان بود. بدین منظور، 80 آزمودنی داوطلب مرد (با دامنه سنی 23-19 سال) به طور تصادفی ساده در چهار گروه تمرینی قالبی، تصادفی و دو گروه ترکیبی (قالبی-تصادفی و تصادفی-قالبی) قرار گرفتند. آزمایش شامل اجرای تکالیف زنجیره ای با برنامه حرکتی تعمیم یافته متفاوت (تغییر ابعاد فضایی) و پارامتر زمان متغیر بود. آزمودنی ها پس از مرحله آشنایی با آزمون و انجام 108 کوشش طبق گروه تمرینی، در آزمون های یادداری و انتقال شرکت کردند. پس از مراحل مختلف آزمایش، میزان خطای زمان بندی نسبی (شاخص کارایی برنامه حرکتی تعمیم یافته) محاسبه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی توکی) در سطح معناداری 05/0 و نرم افزار SPSS 16 استفاده شد. یافته ها: بین روش های مختلف تمرین در مرحله اکتساب اختلاف معناداری (00/0 ،P≤71/3F=) مشاهده شد و آزمون تعقیبی توکی نشان داد که گروه تمرین قالبی با میانگین خطای 7±14/20، عملکرد بهتری در این مرحله نسبت به سایر گروه ها (تصادفی 4/9±84/31، قالبی-تصادفی 29/8±25/30، تصادفی-قالبی 10/7±33/27) داشته است. ولی در مراحل یادداری و انتقال، علیرغم برتری نسبی طرح های تمرین ترکیبی بر میزان خطای زمان بندی نسبی، تفاوت بین گروه های تمرینی معنادار نبود (05/0>P). نتیجه گیری: تمرین قالبی موجب عملکرد بهتر در مرحله اکتساب می شود، اما روش های مختلف تمرینی (قالبی، تصادفی و ترکیبی) تاثیر یکسانی بر عملکرد افراد در مراحل یادداری و انتقال برنامه حرکتی تعمیم یافته در یک تکلیف زنجیره ای دارند.